بالا یا پایین بودن هموگلوبین در آزمایش خون به چه معناست؟

اگر علائمی مانند: ضعف، خستگی مداوم، رنگ پریدگی و سردی انگشتان را احساس می‌کنید ممکن است دچار کم خونی باشید. کم خونی می‌تواند علل متعددی داشته باشد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها کمبود هموگلوبین (Hgb) است. هموگلوبین نوعی پروتئین در خون است که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد و در صورت کمبود آن دچار ضعف و بی‌حالی خواهید شد. با آزمایش هموگلوبین می‌توان از میزان آن آگاه شد. در این مقاله در مورد اینکه Hgb در آزمایش خون چیست و چگونه باید آن را تفسیر کرد صحبت خواهیم کرد.

پایین بودن هموگلوبین در آزمایش خون

آزمایش هموگلوبین چیست؟

سطح هموگلوبین با آزمایش خون اندازه‌گیری می‌شود. سطح پایین هموگلوبین در خون ارتباط مستقیمی با سطح پایین اکسیژن دارد. هموگلوبین اولین فاکتوری است که در کم خونی یا مشکلات فقر آهن بررسی می‌شود. میزان نرمال Hgb در آزمایش خون بر اساس سن و جنسیت متفاوت است. اگر میزان این پروتئین کمتر از میزان نرمال باشد اولین مشکلی که به ذهن می‌رسد کم خونی است. سطوح بالای هموگلوبین نیز ممکن است نشان دهنده بعضی بیماری‌های خونی نادر باشد.

در مواردی که پزشک علائم کم خونی را در شما مشاهده کند این آزمایش را تجویز می‌کند. همچنین اندازه‌گیری میزان هموگلوبین ممکن است هنگام چکاپ کامل تحت آزمایش CBC (شمارش کامل خون) انجام شود.

چرا آزمایش هموگلوبین تجویز می شود؟

کاهش هموگلوبین و مواردی افزایش آن می‌تواند نشانی مشکلات سلامتی باشد. اگر مقدار هموگلوبین در خون ما بیشتر یا کمتر از مقدار طبیعی باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های دقیق‌تری را برای تشخیص مشکلاتی که ممکن است باعث این امر شود، تجویز کند. به طور کلی در موارد زیر انجام این آزمایش را ضروری می‌کند:

• هموگلوبین اطلاعاتی در مورد وضعیت سلامت عمومی بدن ما می‌دهد.
• از آنجایی که Hgb حاوی مقدار زیادی آهن است، یافته مهمی به ویژه برای تشخیص بیماری‌های ناشی از کمبود آهن است.
• هموگلوبین توسط مغز استخوان تولید می‌شود. بنابراین، هموگلوبین اطلاعاتی در مورد بیماری‌های مغز استخوان به ویژه سرطان آن به ما می‌دهد.

تفسیر آزمایش Hgb چگونه انجام می شود؟

میزان هموگلوبین در افراد سالم بسته به سن، جنس، ساختار ژنتیکی و عادات روزانه متفاوت است. به همین دلیل، همه در یک محدوده ارزیابی نمی شوند. میزان نرمال Hgb در آزمایش خون برای گروه‌های مختلف به شرح زیر است:

• در نوزادان: ۱۳.۵ تا ۲۴ گرم در دسی لیتر
• برای کودکان ۳ تا ۱۱ ساله: ۱۱ تا ۱۶ گرم در دسی لیتر
• زنان بالغ: ۱۱.۶ تا ۱۵ گرم در دسی لیتر
• مردان بالغ: ۱۳.۲ تا ۱۶.۶ گرم در دسی لیتر

به طور معمول سطح هموگلوبین زیر ۱۲ گرم در دسی لیتر پایین در نظر گرفته می‌شود. در این مورد اولین چیزی که به ذهن می رسد کم خونی است.

علت کاهش هموگلوبین در آزمایش خون

سطوح پایین هموگلوبین در آزمایش خون معمولا نشان دهنده این است که فرد مبتلا به کم خونی است. این مشکل می‌تواند با علائمی چون ضعف، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه، سردرد، تند، ضربان قلب نامنظم، سردی دست و پا و رنگ پریدگی پوست ظاهر شود. کمبود هموگلوبین می‌تواند ناشی از علت‌های زیر باشد:

کم خونی فقر آهن

شایع‌ترین علت هموگلوبین پایین، کم خونی فقر آهن است. این نوع کم خونی زمانی رخ می‌دهد که بدن فرد آهن کافی نداشته باشد و نتواند هموگلوبین مورد نیاز خود را تولید کند. فقر آهن می‌تواند علت پایین بودن MCH نیز باشد. MCH به معنای مقدار متوسط هموگلوبین در گلبول‌های قرمز است.

کم خونی مرتبط با بارداری

این یک کم خونی نیز ناشی از فقر آهن است که با نیاز به آهن در دوران بارداری و زایمان همراه است.

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

این در صورت سطوح پایین مواد مغذی مانند ویتامین B12 یا اسید فولیک در رژیم غذایی رخ می‌دهد. برخی از انواع کم خونی را می‌توان با مکمل های اسید فولیک، ویتامین B12 یا B6 درمان کرد.

کم خونی داسی شکل

این یک بیماری ارثی است که در آن پروتئین هموگلوبین غیر طبیعی است. در این مشکل گلبول‌های قرمز داسی شکل و سخت هستند، به این معنی که در مسیر رگ‌های خونی کوچک جریان نمی یابند.

کم خونی همولیتیک

کم خونی همولیتیک می‌تواند نتیجه یک بیماری دیگر یا ارثی باشد. زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز در جریان خون یا طحال تجزیه می‌شوند.

کم‌خونی آپلاستیک

کم خونی آپلاستیک یک بیماری کم خونی است که در اثر کمبود سلول‌های بنیادی لازم برای تولید سلول‌های خونی ایجاد می‌شود.

سایر موارد کم خونی می‌تواند ناشی از بیماری کلیوی یا شیمی درمانی درمان سرطان باشد.

علت بالا بودن هموگلوبین در جواب آزمایش

سطوح هموگلوبین بالاتر از حد طبیعی را می‌توان در افرادی که بیشتر در ارتفاعات زندگی می‌کنند و سیگار می کشند، مشاهده کرد. هموگلوبین بالا همچنین می‌تواند به دلایل زیر باشد:

• تومورهای خاص (مانند تومورهای کلیه)
• اختلال مغز استخوان (پلی سیتمی)
• بعضی داروها (مانند تستوسترون مصنوعی)
• هیپوکسی (سطح پایین اکسیژن خون)
• بیماری های پیشرفته ریه مانند COPD، آمفیزم یا فیبروز ریوی

هومکا و انجام آزمایش Hgb در منزل

خوشبختانه برای انجام آزمایش‌های پزشکی نیازی نیست به آزمایشگاه مراجعه کنید. با استفاده از خدمات هومکا می‌توانید یک آزمایشگاه مجهز را به خانه خود ببرید! هومکا یک پلتفرم ارائه خدمات سلامت در منزل است که با مجهزترین آزمایشگاه‌های کشور قرارداد دارد و امکان انجام آزمایش در منزل و دریافت نتایج به صورت آنلاین را فراهم کرده است.

اگر ساکن تهران هستید می‌توانید از خدمات آزمایشگاه در تهرانپارس، مینی سیتی، تجریش، زعفرانیه، جنوب تهران و سایر محلات استفاده کنید. همچنین این خدمات در شهرهای قم، کرج، رشت، تبریز، شیراز، یزد، قزوین و آمل قابل ارائه است. برای ثبت درخواست می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید. برای مشاهده سایر خدمات هومکا می‌توانید به نشانی www.homeca.ir مراجعه کنید.