فرهنگ میزبانی و آداب مهمان نوازی در شهرهای مختلف ایران

ایرانی ها در زمینه مهمان نوازی، یکی از غنی ترین فرهنگ ها را دارند. آشنایی با آداب مهمان نوازی در ایران، برای ما ایرانی ها اصلا نیازی به تئوری یا آموزش خاصی ندارد؛ چراکه همه ما از همان سال های ابتدایی زندگی در بازی ها و کارهایمان، نشان داده ایم که از پیشینه ای قوی در امر مهمان نوازی برخورداریم. در واقع تاریخچه فرهنگ مهمان نوازی در ایران به هزاران سال پیش بر میگردد که انگار امروزه این فرهنگ به یک ‌سری قوانین رسمی تبدیل شده است.

بسیاری از شاعران و ادیبان ایرانی، از روش های مختلفی برای ستایش مهمان نوازی استفاده کرده‌اند و در اکثر کتب تاریخی و آثار ماندگار ایرانی، مهمان را به مثابه برکت و رزق و ‌روزی برای خانه، معرفی کرده‌اند. برای این مثال یک بیت از صائب تبریزی گویای همین ماجراست:

“رزق ما با پای مهمان می‌رسد از خوان غیب                                  میزبانِ ماست هرکس می‌شود مهمانِ ما”

در ادامه این مطلب برایتان از اصول مهمان نوازی ایرانی ها خواهیم گفت و ابعاد مختلف این رسوم را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس برای آشنایی با این آداب و رسوم، پیشنهاد می‌کنیم که تا پایان با ما همراه باشید.

آداب میزبانی در شهرهای مختلف ایران 

مشهد؛ میزبان همه اقوام ایرانی و خارجی

در گذشته در خراسان مهمان‌ها با چهار فصل سال نامگذاری می‌شدند و از هرکدام به نوعی پذیرایی می‌شد. مهمان بهاره را با نان فطیر و مسکه پذیرایی می‌کردند. دیگری مهمان تابستانی نام داشت و به علت گرم بودن هوا از او با آب دوغ خیار، هندوانه، انگور و خربزه پذیرایی می‌شد. برای مهمانان پاییزه آش رشته، قلیه تخم ‌مرغ، حلوا، شیره انگور و بنم و برای مهمان زمستانی آبگوشت یا رشته پلو و یا خورشت آلو تهیه می‌کردند.

میزبانی مناسب تاثیر زیادی بر ماندگاری و تکرار سفر دارد و بخش مهمی از تجربه خوشایند یا ناخوشایند سفر به کیفیت ارتباط مهمان و میزبان وابسته است و چنانچه زائران و گردشگرانی که به مشهد سفر می‌کنند تجربه خوشایندی از رابطه و مواجهه با میزبان داشته باشند، میل به ماندگاری و تکرار سفر در آن‌ها تقویت می‌شود.

واقعیت این است که رابطه میهمان با میزبان در طی سفر به شکل غیرقابل اجتنابی برقرار می‌شود، ارتباط مسافرین با کسبه، هتل‌داران، تاکسی‌داران، رستوران داران، پلیس، کارکنان و پرسنل خدماتی در بخش‌های مختلف و سایر اصناف اجتماعی جامعه از این جمله هستند. بنابراین انتخاب یک اقامتگاه مناسب با میزبانی مهمان نواز، قدم بزرگی برای خوش گذرانی در سفر است. همانطور که پیش از این هم گفتیم رابطه با میزبان امری اجتناب ناپذیر است، اما چطور می‌توان تشخیص داد که میزبان ما خاطره خوشی برایمان خواهد ساخت یا برعکس؟

یکی از راه‌های پیشنهادی این است که قبل از اجاره سوئیت در مشهد و یا رزرو هتل یا هر نوع اقامتگاه دیگر، سری به وبسایت‌های رزرو آنلاین اقامتگاه بزنیم. این گونه وبسایت‌ها از آنجا که با میزبان‌های متفاوت همکاری بلند مدتی داشته‌اند می‌توانند شما را راهنمایی کنند و علاوه بر آن شما می‌توانید نظرات مسافران قبلی اقامتگاه‌ها را مشاهده کرده و سپس با اطمینان بیشتری محل اقامتتان را انتخاب کنید. به این ترتیب تجربه خوشایندی از سفر خواهید داشت.

قشم؛ مهمان نوازی به سبک خاور دور

در قشم اﮔﺮ ﻣﻬﻤﺎن زن ﻣﻲآﻣﺪ زن در را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮد و او ﻧﻴﺰ زن ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ را ﺻﺪا ﻣﻲزد. ﺳـﭙﺲ زن ﺻـﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﻪ دم در ﻣﻲآﻳﺪ و ﭘﺲ از ﺳﻼم و اﺣﻮاﻟﭙﺮﺳﻲ ﻣﻔﺼـﻞ، ﻣﻬﻤـﺎن را ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ. زن ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ ﻗﺎﻟﻴﭽﻪای ﭘﻬﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ و روی آن ﭘﺘﻮﻳﻲ ﻣﻲ‌اﻧﺪازد و ﻣﺘﻜﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺸﺘﻲ روی ﭘﺘﻮ ﻣﻲﮔﺬارد. ﺳﭙﺲ ﻣﻬﻤﺎن را ﺑﺮای ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺗﻌﺎرف ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﮔﻼب ﭘﺎش ﻛﻤﻲ ﮔﻼب روی دﺳـﺖ ﻣﻬﻤـﺎن ﻣﻲرﻳﺰد و ﻣﻬﻤﺎن ﮔﻼب را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮد ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑـﺎ ﺷـﺮﺑﺘﻲ ﻛـﻪ در ﺧﺎﻧـﻪ دارد از ﻣﻬﻤﺎن ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ می‌کند. اﮔﺮ ﻣﻬﻤﺎن ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﻛﺲ در را ﺑﺎز ﻛﺮد ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ را ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﺪ و او ﻛﺎرﻫﺎی ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﭘـﺬﻳﺮاﻳﻲ را اﻧﺠـﺎم ﻣﻲدﻫﺪ.

مهمان نوازی و استقبال از مهمانان از رسم های دیرینه مردم جنوب به ‌ویژه مردم قشم و روستاهای آن بوده و هست. فرهنگ دوستي و مهمان نوازي مردم قشم ريشه هاي تاريخي دارد و سرآغاز آن را مي توان در تعاملات گسترده با خاور دور، شبه جزيره هند، كشورهاي عربي و آفريقايي جستجو كرد. آداب و رسوم و شیوه میزبانی مردم خونگرم و نجیب جزیره قشم، نقش مهمی در جلب گردشگران و توسعه صنعت گردشگری در این منطقه دارد، اما مشکلات و محدودیت‌هایی در این زمینه برای اهالی جزیره وجود دارد. يكي از مشكلات اصلي در اين حوزه، امكانات مردم قشم براي مهمان نوازي است كه بايد در اين زمينه ظرفيت ها توسعه يابد. با این وجود در سال‌های اخیر تعداد اقامتگاه‌های قشم رو به افزایش بوده و علاوه بر هتل‌ها و اقامتگاه‌های بوم گردی، امکان اجاره ویلا در قشم هم برای مسافران فراهم شده که کار را برای مسافران راحت تر می‌کند و به این ترتیب می‌توانند در همه ایام سال بدون دغدغه محل اقامت به این جزیره سفر کنند.

بندرعباس؛ میهمان نوازی با سفره های رنگارنگ

در بسیاری از شهرهای جنوبی از جمله بندرعباس رسم بود که اگر تعداد مهمانان از پنج نفر بیشتر بود برایشان بزغاله‌ای ذبح می‌کردند و برای ناهار مهمانان جگر بزغاله را کباب می‌کردند و برای شام از گوشت بزغاله قورمه تهیه می‌کردند. در گذشته در روستاهای بندرعباس رسم بود میزبان پیش از آنکه مهمان اقدام به صرف غذا کند، آفتابه لگن برای مهمان آماده می‌کرد تا مهمان دستش را بشوید. همچنین رسم بود تا مهمان دست از غذاخوردن نمی‌کشید میزبان از سر سفره بلند نمی‌شد. پس از صرف غذا هم آفتابه لگن آورده می‌شد تا مهمان دست خود را بشوید.

اگر بخواهیم بعد از شیراز یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شهرهای جنوبی ایران را نام ببریم، قطعا بندرعباس حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. آداب و رسوم خاص این شهر بندری باعث شده است که بتوان خونگرمی و مهمان‌نوازی مردم این منطقه را یکی از شاخصه‌های اصلی برای معرفی بندرعباس بیان کنیم. گویش بندری و زبان فارسی قطعا می‌تواند برای شما به‌ عنوان یک گردشگر بسیار جذاب باشد.

در راستای مهمان نوازی اهالی هرمزگان در سال های اخیر تعداد زیادی اقامتگاه برای مسافران در نظر گرفته شده است. درواقع بندرعباس یکی از شهرهای جنوبی ایران است که دارای اقامتگاه های بسیار و ارزان قیمتی است.برای اقامت در بندرعباس در کنار اقامت در هتل های بندرعباس شما می توانید انواع دیگر اقامتگاه اعم از اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی و هتل آپارتمان‌ها و اجاره سوئیت بندرعباس را هم برای اقامتتان انتخاب کنید.

دماوند؛ هر میهمان یک اسم

انواع مهمان در شهرهای جنوبی رشته کوه البرز جالب است. اهالی دماوند و کرج که از قدیمی ‌ترین مردمان این منطقه هستند نوع و میزان مهمان‌ها را طبقه ‌بندی می‌کنند. در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ اﻳﺮان ﻣﻬﻤﺎن دارای ﻣﺮاﺗﺐ و اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ اﺳﺖ که هرکدام بنا به موضوعیت دارای نام و شهرتی است. ﻣﻬﻤـﺎن ﺧﻮاﻧﺪه، ﻣﻬﻤﺎن ﻧﺎﺧﻮاﻧﺪه، ﻣﻬﻤﺎن ﺧﻮدﻣﺎﻧﻲ، ﻣﻬﻤﺎن ﻏﺮﻳﺒﻪ، ﻣﻬﻤﺎن ﺷﻬﺮی، ﻣﻬﻤﺎن روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻣﻬﻤﺎن ﻣﺤﺮم و ﻧﺎﻣﺤﺮم، ﻣﻬﻤﺎن آﺑﺮوده ، ﻣﻬﻤﺎن آﺑﺮورﻳﺰ، ﻣﻬﻤـﺎن ﺧﺎﻧـﻪ آﺑﺎد ﻛﻦ، ﻣﻬﻤﺎن ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺮاب ﻛﻦ، ﻣﻬﻤﺎن ﻣﻮﻧﺲ و ﻫﻤﺪم، ﻣﻬﻤﺎن ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰ، ﻣﻬﻤﺎن ﺷﺐ ﻧﺸﻴﻦ، ﻣﻬﻤﺎن ﻧﺎﻏﺎﻓﻞ، ﻣﻬﻤـﺎن اﻳﺮادی و ﻣﻬﻤﺎن ﺳﺮﺧﻮر.

در دماوند، مرد مهمان در صورت داشتن چوبدستی و توبره به پشت به محض ورود به منزل میزبان چوبدستی و توبره خود را به نشانه ماندن، کنار اتاق مهمانخانه می‌گذاشت. مهمان ممکن بود در مدت حضورش در منزل صاحبخانه به جاهای دیگر برود. اگر مهمان چوبدستی و توبره اش را با خود می‌برد یعنی دیگر قصد برگشتن نداشت، اما اگر آن‌ها را با خود نمی‌برد، یعنی مهمان دوباره به منزل میزبان بر خواهد گشت.

مردم شهر دماوند میزبانانی مهمان نواز برای مسافران و گردشگران استان تهران و البرز هستند و توانسته اند در پذیرایی از میهمان نام نیكی از خود به جا بگذارند. درمورد مهم ترین مسئله یعنی بحث اقامت و میزبانی از مسافران هم در این منطقه تمهیداتی اندیشیده شده است. در شهر دماوند اقامتگاه بومگردی و ویلا باغ های اجاره ای زیادی وجود دارند که شما می توانید یکی از این اقامتگاه های دماوند را انتخاب کنید. اما با این وجود هنوز تعداد اقامتگاه های دماوند به حد کفایت نرسیده و گاه ممکن است مسافران با کمبود اقامتگاه مواجه شوند. در چنین شرایطی علاوه بر اقامتگاه های خود دماوند، اقامت در سایر نقاط تهران و حتی اجاره روزانه خانه در کرج هم راهکار مناسبی است. البته با توجه به ظرفیت‌های گردشگری موجود در دماوند و مهمان نوازی مردم این منطقه، تلاش‌ها و برنامه هایی در جهت افزایش تعداد اقامتگاه در این شهرستان صورت گرفته، اما در حال حاضر یکی از مناسب ترین گزینه ها در شرایط کمبود اقامتگاه، اقامت در شهرهای اطراف است.

رزرو آنلاین اقامتگاه از لیدوماتریپ، راهی برای ارائه خدمات و مهمان نوازی در سراسر ایران

رزرو آنلاین از لیدوماتریپ 10 دقیقه هم زمان شما را نمی گیرد!‌ برای رزرو آنلاین ، تنها شرط لازم دسترسی به اینترنت است. اگر هم با تکنولوژی بیگانه‌اید پیشنهاد می‌کنم لااقل در این مورد کمی دست آشتی به سویش دراز کنید و از مزایایش بهره مند شوید. پس از ورود به وبسایت لیدوماتریپ و انتخاب شهر مورد نظر، می توانید اقامتگاه های موجود در آن شهر را به همراه تصاویر و مشخصات کامل (نوع اقامتگاه (مبله، آپارتمان، هتل، اقامتگاه بوم گردی، مسافرخانه، هتل آپارتمان و…)، فضای اقامتگاه، مقررات اقامتگاه، تعداد افراد، تعداد اتاق‌ها، محدوده قیمت و…) مشاهده کنید.  بعد از بررسی کامل اطلاعات و مشورت با همسفرانتان می توانید بر اساس بودجه، سلیقه و نیازتان مناسب ترین اقامتگاه را انتخاب کرده و رزرو آنلاین را انجام دهید. نظرات مسافرین قبلی نیز در صفحه مربوط به هر اقامتگاه قرار گرفته که می‌تواند در انتخاب اقامتگاه و میزبان شما را یاری کند که با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرید.