نعناع یکی از معروفترین گیاهان دارویی جهان بوده و از آن دهها گونه مختلف شناسایی شده است که تعداد کمی از آنها ارزش دارویی دارند. باستان شناسان برگهای خشک نعناع را در اهرام مصر یافته اند که مربوط به سه هزار سال پیش است.
تیره نعناع دارای 187 جنس و 3000گونه است. نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita و نام رایج Peppermint گیاهی است که از قدیم الایام به عنوان یک گیاه معطر و اشتهاآور به کار می رفته است.
لغت « منتا » نام لاتینی و علمی این گیاه است و منشأ یونانی آن « مینته » است که نام یکی از فرشتگان اسطوره ای یونانی است و گفته می شود در این گیاه تجسم یافته است.
امروزه نعناع فلفلی (Mentha piperita) از نظر طبی درکشورهای غربی ترجیح داده می شود در حالیکه در چین بیشتر از نعناع صحرایی (Mentha arvensis) استفاده می گردد.
گونه های مختلف نعناع هر یک منشأ جداگانه ای دارند ولی معمولاً این گیاه در مناطق معتدل و استوایی میروید. امروزه بسیاری از گونه های این گیاه در سطح وسیعی در دنیا کشت می گردند و آمریکا مهمترین کشور تولید کننده این گیاه می باشد. مقدار مصرف سالانه اسانس نعناع در جهان به 10 هزار تن بالغ می رسد.
گیاه نعناع دارای طبع گرم و خشک می باشدکه داری خواص دارویی فراوانی می باشد.
ترکیبات شیمیایی نعناع:
برگ ها و سرشاخه هاي گلدار داراي 1 تا 2 درصد اسانس، تانن، فلاونوئيد، كولين و يك ماده تلخ است. اسانس نعنا فلفلي داراي بيش از 20 نوع تركيب شيميايي است كه مهمترين آنها منتول مي باشد.
• فرآورده های نعناع را از برگ ها و سر گلدار آن بدست می آورند که این قسمت ها حاوی روغنی است که می توان در آن عنصر اصلی این گیاه به نام منتول را بیابید؛ این عنصر باعث ایجاد خنکی در دهان می شود.
• مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از ۳۵% تا ۵۵% تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر چیده شود مقدار منتول آن تا حدود ۳۰% پائین می آید .
خواص دارویی و کاربرد
داراي خواص ضدنفخ، ضد درد، ضد اسپاسم، هضم کننده، تقويت کننده معده، سوء هاضمه، ضدتهوع، ضدميکروب و ضد اکسيدان است. به علاوه، از اين نوع نعناع فرآورده اي دارويي به شکل قطره و به نام کارمينت توليد شده که داراي اثر قوي ضدنفخ و دل درد است که هر گروه سني حتي نوزادان مي توانند از آن استفاده کنند. اين قطره در درمان دل دردهاي قبل از قاعدگي و کرامپ هاي حاصله نيز بسيار مفيد است.
هليکوباکتر پيلوري، يک عامل مهم در ايجاد گاستريت مزمن، زخم معده و اثني عشر محسوب مي شود و عصاره نعناع بيش ترين اثر ضد هليکوباکتر پيلوري را دارد
میزان مصرف نعناع
برای مصرف عرق های سنتی میزان استانداردی برای گروه های سنی و جنسی مختلف وجود ندارد. می توان اینگونه گفت که اگر میزان غلظت و بوی عرق نعناع زیاد بود مقدار کمتری از آنرا باید مصرف کرد.
موارد منع مصرف نعناع
افرادی که به خود گیاه نعنا حساسیت دارند و با خوردن آن دچار واکنش های آلرژیک می شوند، هیچ یک از محصولاتی را که بر پایه گیاه نعنا تولید شده است، نباید مصرف کنند.
• اسانس نعنا را نباید به مقدار زیاد به کودکان و نوزادان خوراند، زیرا روی حرکات تنفسی و قلب اثر می گذارد و ممکن است خطرناک باشد.
• چای نعنا معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعنا کم بخورند.
• افرادی که دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعنا باید اجتناب کنند.
• معدود عوارض منفی ناشی از کپسولهای پوشش دار روده ای روغن نعناع عبارت است از : جوشهای پوست، سوزش، سردرد، ضربان پایین قلب و لرزش عضله.
• منتول یا روغن نعنا که روی پوست مالیده شده باشد می تواند سبب بروز التهاب یا جوشهای پوستی گردد. روغن نعناع باید رقیق شود و میزان مصرف آن باید کم باشد چون میزان مصرفی بالا سبب آسیب دیدگی کلیه می شود.
• منتول خالص سمی است و نباید مصرف داخلی شود.
• روغن نعنا و منتول را نباید به صورت نوزادان و کودکان مالید.
• دقت کنید که روغن و تنتور تهیه شده از نعناع را اشتباه نگیرید.
• اگر اسانس نعنا به مقدار زیاد مصرف شود، فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع، استفراغ و درد معده می شود و حرکات دودی معده را از بین می برد.
• نعناع با تمام فوایدی که دارد، اگر زیاد مصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند. لذا اگر شما روزی دو تا سه فنجان دم کرده نعنا می نوشید، بهتر است بعد از دو هفته نوشیدن، چند روزی مصرف آن را قطع کرده و دوباره شروع کنید.
فوايد نعناع براي معده و روده
- نعنا عضلات معده را تسكین می دهد و روند جریان صفرا را كه بدن برای هضم چربی بدن نیاز دارد، بهبود می بخشد. در نتیجه غذا از طریق معده به سرعت عبور می كند كه این امر به رفع بسیاری از ناراحتیهای هاضمه كمك می كند. نعناع همچنین عضلات را آرام می كند كه این كار به بدن كمك می كند تا از گازهای هاضمه دردآور رهایی یابد.
- نعنا باد شكن است و گاز معده و روده را از بین می برد.
- تقویت كننده معده و بدن است.
- برای رفع قولنج و دردهای روده، معده و هضم نشدن غذا، دم کرده نعنا بنوشید.
- نعناع كرم های روده و معده را می كشد.
- برای از بین بردن سكسكه و دل به هم خوردگی و استفراغ، نعنا را با انار ترش بخورید.
- استفاده از نعنا، درد شكم را برطرف می كند.
- برای سوءهاضمه میتوان از عرق نعناع یا دم كرده نعناع بالای غذا استفاده كرد.
- در صورت بهم خوردگی مزاج و اسپاسم یا دل درد از دم كرده نعناع با نبات استفاده كنید.
- كسانی كه حالت تهوع آن ها به خاطر سردی مزاج میباشد از دم كرده نعناع همراه نبات استفاده كنید.
- برای رفع رطوبتهای معده (گاهی اوقات رطوبتهای معده بهحدی میرسد معده را سرد نموده ترش میكنیم و گاهی اوقات بدون اراده آب از دهان بیرون میریزد و بادگلو زیاد میگردد) برای درمان این بیماری نعناع و ترخون همراه آن نان میل كنید.
- به منظور تسهیل هضم یا رفع ناراحتی معده، روزانه 3 تا 4 لیوان چای نعناع میل كنید.
- برای درمان استفراغ 3 تا 6 گرم برگ نعناع یا 5 تا 15 قطره تنتور آنرا مصرف كنید.
فوايد نعناع در درمان سكسكه و بوي بد دهان:
- برای رفع سكسكه برگ نعناع را بجوید.
- برای رفع بوی بد دهان همراه غذا نعناع بخورید.
درمان مسموميت غذايي با كمك نعناع:
- برای كسانی كه در اثر خوردن غذا مسموم شدهاند سیبزمینی را آبپز نموده با نعناع خشك مخلوط نموده بعنوان غذا میل كنند.
مصرف نعناع در بارداري و شيردهي
- اگر میخواهید فرزندتان رنگ و روی خوب داشته باشد در هنگام بارداری سراغ دوستان کبد بروید.دوستان کبد عبارتند از: روغن زیتون- روغن ماهی- کاسنی- کنگر- هویج- زرشک- نعناع.
- اگر شیر در پستان جمع شد و بسته گردید نعناع را كوبیده با آرد جو مخلوط كنید به صورت ضماد روی آن بگذارید.
تذكرات مهم:
- ولي چنانچه مادر هنگام آبستن ادویههای تند مانند خردل یا دارچین و نعناع زیاد مصرف کند نوزاد مبتلا به اگزما میگردد.
- چای نعناع معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعناع كم بخورند.
- افرادی كه دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعناع اجتناب ورزند.
مصرف نعناع در مشكلات قلبي – عروقي
- دمكرده نعناع غلظت خون را طبیعی میكند.
- برای درد قلب و خفقان نعناع را با پرسیاوشان جوشانده 10 صبح و 5 عصر میل شود.
- كسانی كه كلسترول دارند بالای غذا و عصرها از دم كرده چای نعناع بمدت دو هفته در ماه بنوشند.
- كسانی كه فشار خون آن ها پایین است از نعناع زیاد استفاده كنند.
فوايد نعنا براي پوست:
- نعناع به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کنندگی ، ماده ای مناسب برای تمیز کردن پوست است. آب نعناع موجب تسکین پوست ، درمان عفونت و خارش و درمان آکنه می شود.
- برگ های تازه نعناع را کاملا بکوبید تا له شوند. له شده برگ ها را به موضع به صورت خیلی آرام بمالید و پس از ۲۰ دقیقه صبر کنید سپس با آب سرد بشویید. بررسی ها نشان می دهند تکرار این عمل ۲ بار در هفته تاثیر زیادی در زیبایی پوست دارد و قادر است تمام لک ها و جوش های صورت را نیز از بین ببرد.
- گفتنی است؛ مصرف مداوم گیاه نعناع نیز می تواند باعث درخشان شدن پوست و مو شود و خشکی و زبری موها را نیز از بین ببرید. جویدن روزانه مقداری نعناع علاوه بر خوشبو شدن دهان می تواند در براقیت چشم ها نیز موثر یاشد.
- برای اگزما و خارشهای جلدی و پوستی از دم كرده نعناع شستشو و نوشیده شود 10 گرم در یك لیتر آب روزی سه فنجان میل شود
- اگر بدن شما خارش دارد مقدار 2 گرم اسانس نعناع را در 50 گرم وازلین ریخته، خوب با هم مخلوط كرده و در محل خارش بمالید.
فوايد نعناع براي درمان افسردگي و مشكلات عصبي :
- نعنا محرکی طبیعی است و بوی آن موجب بهبود عملکرد مغز می شود. به همین دلیل می توان از آن برای درمان اضطراب ، افسردگی و خستگی استفاده کرد.
- هنگام تهیه ترشی برای این كه آن ترشی برای اعصاب زیانآور نباشد داخل آن نعناع بزنید.
- برای تقویت اعصاب نان و پنیر و نعناع بسیار سودمند است.
- كسانی كه حالتهای افسردگی دارند و دارای خستگی روحی و جسمی میباشند از چای نعناع استفاده كنند.
مصرف نعناع در درمان سياتيك ، آرتروز و رماتیسم
- افرادی كه رماتیسم دارند از دم كرده نعناع استفاده كنند.
- اگر از بیماری روماتیسم و آرتروز رنج می برید، از روغن نعناع استفاده كنید، به این صورت كه 2 قطره روغن نعناع را با یك قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط كرده و محل های دردناك را با آن ماساژ دهید.
- برای درمان درد سیاتیك از دم كرده استفاده نموده و نعناع تازه را به صورت ضماد در محل درد بگذارید.
فوايد نعنا در تنظيم و درمان دردهاي قاعدگی:
- نعناع مسكن، آرام بخش و قاعده آور است.
- چون نعناع در آزاد و آرام كردن عضلات خیلی مؤثر است. لذا در درمان گرفتگیها نیز كارساز است.
برای درمان قاعدگی دردناك از چای نعناع استفاده كنید.
درمان سندرم روده تحریك پذیر با كمك نعناع:
- تحقیقات نشان داده است كه انواع كپسولهای پوشش دار نعناع از توانایی تسكین عضلات روده برخوردار هستند. مصرف اینگونه كپسولها سبب رهایی و بهبود درد این نوع سندرم روحی می گردد. برای اینكار روزانه سه بار یك تا دو عدد كپسول پوشش دار بین غذا مصرف كنید.
- سنگهای صفراك روغن نعناع به بدن كمك می كند تا سنگهای صفرا را بشكند و در اصل گزینه آسانی را فراروی عمل جراحی قرار می دهد. برای این منظور روزانه سه بار یك تا دو عدد كپسول پوشش دار بین غذا مصرف كنید.
قدرت نعنا در مبارزه با ویروس ها:
- روغن نعناع دارای خواص رشد ویروسی قوی است كه می تواند با ویروسهای عامل آنفلونزا، گوشك، عفونتهای مخمری، سینوزیت، گلودرد، التهاب ناشی از سرماخوردگیها و التهابهای آلت تناسلی ناشی از تب خال مبارزه و آنها را از پای درآورد
فوايد نعناع در درمان تب ، سردرد و میگرن:
- نعناع به طور طبیعی گیاهی تسکین دهنده است و ماساژ سر و بینی با روغن نعناع موجب درمان سردرد ، تب و التهاب می شود.
- تحقیقات نشان داده است كه توانایی روغن نعناع در آزاد ساختن عضلات و تسكین درد، این گیاه را به صورت عامل ویژه و مؤثری در قبال عذاب سردرد تبدیل كرده است. چندین مطالعه تحقیقی اثبات كرده است كه مالیدن تنتور روغن نعناع روی پیشانی می تواند به اندازه مصرف دو قرص استامینوفن كارساز باشد. نقطه مورد نظر را با لایه نازكی بپوشانید به طوری كه تنتور مصرفی فرصت و امكان تبخیر داشته باشد.
- همچنين برای رفع سردردهای میگرنی می توانید با مخلوط کردن 3 گرم اسانس نعناع -2 گرم روغن زیتون – 5 گرم لانولین پمادی تهیه كنید و در نقطه ای كه درد می كند، بمالید.
- برای رفع سردرد از كمپرس نعناع استفاده كنید. به این ترتیب كه 10 قطره روغن نعناع را با یك لیوان آب سرد مخلوط كرده و در یك كاسه بریزید. سپس یك پارچه كه به اندازه پیشانی باشد در آن فرو برده و آب اضافی آن را بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها قرار دهید تا سردرد برطرف شود.
- دم كرده نعناع برای افرادی كه میگرن دارند مفید میباشد.
فوايد نعناع در درمان سرماخوردگی، آنفلونزا و آسم:
- بوی نعناع می تواند گرفتگی بینی ، گلو و ریه ها را از بین برده و موجب تسکین اختلالات تنفسی ناشی از آسم و یا سرماخوردگی گردد. مصرف مداوم نعناع برای افراد مبتلا به آسم بسیار مفید است.
- نعناع و عامل فعال اصلی آن به نام منتول در زمره احتقان زادهای موثر تلقی می شوند. از آنجا كه منتول سبب شل شدن خلط می گردد، این ماده داروی خلط آور نیز هست. این ماده در تسكین و آرام شدن انواع گلودرد و سرفه خشك موثر است.
- برای ضد عفونی كردن بینی، با مخلوط کردن 1 گرم اسانس نعناع و 40 گرم روغن بادام شیرین، محلولی تهیه كنید و پنج قطره در هر سوراخ بینی بچكانید.
- كسانی كه دچار سرماخوردگی شدهاند و برونشیت مزمن دارند 10 گرم نعناع در 500 سیسی آب بجوشانند و صبح ناشتا 2 استكان میل كنند.
- برای از بین بردن گلودرد، دم کرده نعناع غرغره كنید.
ساير فوايد :
- خوردن نعنا از بیماری یرقان جلوگیری میكند.
- برای بواسیر نعناع را كوبیده به صورت ضماد بگذارید.
- دم كرده نعنا باعث تقویت نیروی جنسی میشود.
- كسانی كه كم خون هستند از چای نعنا استفاده كنند
- برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری حصبه، مخصوصاً كسانی كه از بیماران حصبه مواظبت میكنند در غذای روزانه خود نعنا را بگذارند.
- جویدن نعنا موجب تسكین درد دندان میشود.
- ضد تشنج و ضد سرفه است.
- برای بی خوابی، كم خوابی و ناراحتی های شبانه یك داروی موثر است.
- آشامیدن دم کرده نعناع و یا عصاره نعناع خونریزی سینه را قطع می كند.
- كمپرس نعنا درد سینه و پهلو را از بین می برد.
- نعنا ادرار را زیاد می كند.
- یك فنجان دم کرده گرم نعناع سینه را آرام می كند.
- نعنا معرق است، بنابراین تب را پایین می آورد.
- نعنا بهترین دوست كبد است. كبد را تمیز كرده و صفرا را رقیق می كند و كلسترول خون را پایین می آورد. برای این مورد دم کرده نعنا را قبل از غذا بنوشید.
اسانس نعناع چيست و چه خواصي دارد؟
- یكی از فرآورده های نعنا، اسانس آن است كه از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعنا تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای 50 تا 70 درصد منتول می باشد.
- این اسانس به عنوان تقویت كننده معده، بادشكن، ضد عفونی كننده، رفع دل پیچه ی بچه ها و اسهال به كار می رود.
- برای استفاده از اسانس نعنا كافی است كه مقدار یك تا سه قطره از آن را با یك لیوان آب مخلوط كرده و بنوشید.
هشدارها و مضرات نعناع:
- اسانس نعنا را نباید به مقدار زیاد به كودكان و نوزادان خوراند، زیرا روی حركات تنفسی و قلب اثر می گذارد و ممكن است خطرناك باشد.
- چای نعنا معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعنا كم بخورند.
- افرادی كه دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعنا باید اجتناب ورزید.
- معدود عوارض منفی ناشی از كپسولهای پوشش دار روده ای روغن نعناع عبارت است از : بثورات پوست، سوزش، سردرد، ضربان پایین قلب و لرزش عضله.
- منتول یا روغن نعنا كه روی پوست مالیده شده باشد می تواند سبب بروز التهاب یا بثورات پوستی گردد. روغن نعناع باید رقیق شود و میزان مصرف آن باید كم باشد چون میزان مصرفی بالا سبب آسیب دیدگی كلیه میشود.
- منتول خالص سمی است و نباید مصرف داخلی شود.
- روغن نعنا و منتول را نباید به صورت نوزادان و كودكان مالید.
- دقت كنید كه روغن و تنتور تهیه شده از نعناع را اشتباه نگیرید.
- اگر اسانس نعنا به مقدار زیاد مصرف شود، فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع، استفراغ و درد معده می شود و حركات دودی معده را از بین می برد.
- نعناع با تمام فوایدی که دارد، اگر زیاد مصرف شود سیستم گوارشی را تحریك می كند.لذا اگر شما روزی دو تا سه فنجان دم کرده نعنا می نوشید، بهتر است بعد از دو هفته نوشیدن، چند روزی مصرف آن را قطع كرده و دوباره شروع كنید.
0
0
رای ها
امتیازدهی به مقاله
دیدگاه ها